Mając to na uwadze, pragniemy podkreślić:

1. Ambitny system handlu uprawnieniami do emisji w sektorze energetyki i przemysłu (ETS)stanowi istotny bodziec i zachętę dla racjonalnych decyzji biznesowych. Podjęcie stosownych działań inwestycyjnych obejmujących odnawialne źródła energii (OZE), magazynowanie energii, efektywność energetyczną oraz rozwój sieci dystrybucyjnych pozwoli na znaczące obniżenie kosztów produkcji energii. Wpłynie to korzystnie zarówno na portfele Polaków, jak i ich bezpieczeństwo. Umożliwi to bowiem m.in. rezygnację (bądź znaczne ograniczenie) importu paliw kopalnych. Wojna w Ukrainie pokazała bardzo wyraźnie, że uzależnienie od importu surowców energetycznych stanowić może zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa.
   
   Jednocześnie, konieczne jest dodatkowe wzmocnienie systemu ETS poprzez zwiększenie liniowego współczynnika redukcji oraz wzmocnienie roli Rezerwy Stabilności Rynkowej. Naszym zdaniem obecne propozycje dotyczące scenariuszy redukcji pułapu emisji nie są wystarczające, aby zapewnić Unii Europejskiej wywiązanie się z Porozumienia Paryskiego, czyli długoterminowej stabilizacji średniej globalnej temperatury na poziomie nie wyższym, niż 1,5°C powyżej temperatury z epoki przedprzemysłowej.
   
   Kluczem do zapewnienia tego rezultatu będzie właściwe wykorzystanie przychodów Polski z systemu ETS. Obecnie nie wspierają one dekarbonizacji ani gospodarki niskoemisyjnej. 100 proc. przychodów z handlu emisjami powinno być przeznaczone na działania prowadzące do osiągnięcia “celu 1,5°C”. Konieczne zatem będzie znaczenie tych środków. Już właściwe wykorzystanie dotychczasowych przychodów z ETS, które osiągnęły od roku 2013 prawie 70 mld złotych stanowiłoby ogromny impuls inwestycyjny. Dodatkowym wsparciem będzie powiększenie puli uprawnień zasilających Fundusz Modernizacyjny, z którego środki pozwalają finansować polską transformację energetyczną.
   
   Pragniemy jednocześnie zauważyć, że brak stosownej i szybkiej dekarbonizacji, zwłaszcza w energetyce i sektorach przemysłu objętych EU ETS prowadzić będzie docelowo do dodatkowych problemów dla polskiej gospodarki. Niezależnie od rosnących cen energii, wywołanych wysokimi cenami surowców energetycznych, polscy przedsiębiorcy, ze względu na zbyt wysoki ślad węglowy, mogą być wykluczani z międzynarodowych łańcuchów dostaw.
    
2. Nowy system handlu uprawnieniami do emisji w sektorach budownictwa i transportu (ETS 2) będzie kolejnym bodźcem dla zmniejszenia emisji w tych sektorach.Mając jednak na uwadze koszty, jakie mogą ponieść w tym zakresie gospodarstwa domowe, zwłaszcza najbiedniejsze, konieczne będzie wcześniejsze wsparcie najuboższych, w szczególności w zakresie termomodernizacji, wymiany źródeł ciepła. Istotne będzie również promowanie i rozbudowa transportu zbiorowego, nawet w rejonach, gdzie może on nie być w pełni opłacalny ekonomicznie.
   
   Działania w tym zakresie wspomóc może odpowiednio przygotowany Klimatyczny Fundusz Społeczny (Social Climate Fund – SCF). Wykorzystanie środków z funduszu na działania inwestycyjne, w dłuższym terminie zmniejszy konieczność zapewnienia odpowiednich osłon dla najuboższych gospodarstw domowych, oraz pomoże uniknąć ryzyka wykluczenia transportowego.
    
3. Mechanizm dostosowania cen na granicach (Carbon Border Adjustment Mechanism - CBAM) stanowić będzie bodziec dla dekarbonizacji partnerów gospodarczych Unii Europejskiej, jednocześnie zapewniając pełną konkurencyjność przedsiębiorstw unijnych objętych nim sektorów. Stanowi to doskonałą okazję do rezygnacji z przydziału darmowych uprawnień do emisji dla tych przedsiębiorstw. Jak najszybsza rezygnacja ze stosowania darmowych uprawnień pomoże wygenerować dodatkowe olbrzymie środki na dekarbonizację, przyczyniając się do szybszej transformacji sektorów.

Jednocześnie dochody uzyskane z wdrożenia CBAM powinny stanowić dodatkowe wsparcie dla państw rozwijających się, umożliwiając również im szybszą rezygnację z paliw kopalnych oraz docelowo prowadząc do szybszego globalnego osiągnięcia celów z Paryża.

Mając to wszystko na uwadze, zwracamy się raz jeszcze z apelem o uwzględnienie powyższego stanowiska w prezentowanym stanowisku Polski. Jednocześnie, pozostajemy w gotowości do rozmów, w celu wypracowania bardziej szczegółowych zaleceń, włącznie z propozycjami konkretnych zmian i poprawek w procedowanych aktach prawnych.

Lista sygnatariuszy:

• Koalicja Klimatyczna
• Fundacja WWF Polska
• Polska Zielona Sieć
• Społeczny Instytut Ekologiczny
• Instytut na rzecz Ekorozwoju
• Stowarzyszenie Ekologiczne Eko-Unia
• Fundacja Ekorozwoju
• Aeris Futuro
• Greenpeace Polska
• Polski Klub Ekologiczny Okręg Mazowiecki
• Pracownia Na Rzecz Wszystkich Istot